Manifest
„Jest rzeczą zupełnie niewątpliwą, że dzieło muzyczne zostało wytworzone przez kogoś
realnego, kto nie tworzył systemu izolowanego od realnego świata pozaludzkiego i ludzkiego.
Był on na pewno wpleciony w rozliczne związki z otaczającym go światem martwym i
ożywionym, a w szczególności ze światem współczesnych sobie ludzi. Fakt ten nie pozostał
bez wpływu na to, jakim stało się dzieło przez niego wytworzone. Jest więc co najmniej
prawdopodobne, iż z jego właściwości można wywnioskować z pewnym
prawdopodobieństwem, jaki był jego twórca i jaki był świat otaczający autora”. 1
„ (…) trzeba wykonać dwa różne zabiegi poznawcze: trzeba mianowicie, po pierwsze, poznać
dany wytwór kulturowy we własnych jego cechach – a więc w naszym wypadku dzieło
muzyki, i to tak, by nie wnosić w nie nic, co mu jest obce, co w nim samym nie da się
wynaleźć – po wtóre zaś poznać niezależnie od wyników poznania danego dzieła owe
warunki realne i kulturowe jego powstania. Dopiero gdy się dokona tych dwu zabiegów
poznawczych i zestawi wyniki osiągnięte w każdym z nich niezależnie od siebie, można
przystąpić do nowego zadania poznawczego: do zestawienia wyników uzyskanych w obu
szeregach badań i do rozważenia, jakie związki zależności przyczynowej i zależności
pokrewieństwa, podobieństwo itp. pomiędzy nimi zachodzą”. 2
Wykonawca specjalizujący się w grze na dawnych instrumentach winien być muzykiem
oświeconym – wirtuozem oświeconym. Człowiekiem renesansu. Ma obowiązek nie tylko
zajmować się wąsko rozumianym wykonawstwem, lecz także winien mieć świadomość
wszystkich możliwie dyscyplin sztuki. Tak więc oświecony wirtuoz to z jednej strony
człowiek obcujący ze sztuką i malarstwem, architekturą i poezją, z drugiej zaś strony
wysokiej klasy uczony i specjalista.
1 Roman Ingarden, Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości, PWN, Warszawa, 1966, s. 208
2 Ibid., s. 209
